Ahmet
Ahmet ÇELİKKOLLU

İnşaat Mühendisi

DEPREM TEHLİKE HARİTALARINA BAKILARAK EV ALINIR MI?

12864

22-04-2024

Deprem tehlike haritası/haritaları nedir konusunu açıklarken öncelikle tehlike ve risk kavramlarını bilmek daha sonra ise bina için deprem tehlikesi ve bina için deprem riski kavramlarını bilmek gerekir. Tehlike herhangi bir dış etkinin binayı zarara/hasara/yıkıma uğratma potansiyelidir. Risk ise bu tehlikeden dolayı binanın hasara/zarara/göçmeye uğrama ihtimalidir. Bu tanımlar bazında konu özeline inersek deprem tehlikesini, oluşacak depremin binayı hasara/zarara/göçmeye uğratma potansiyeli olarak ve binanın deprem karşısındaki riskini de oluşacak deprem dolayısıyla binanın hasara/zarara/göçmeye uğrama olasılığı olarak tanımlayabiliriz. Anlaşılacağı üzere deprem tehlikesi sadece bir potansiyeli ifade eder ve binanın deprem anında mutlaka hasara uğrayacağı/göçeceği anlamına gelmez. Hazırlanan deprem tehlike haritalarında da bu mantıkla ilgili binada deprem nedeniyle oluşacak kuvvetin bulunmasına yarayan ivme değerleri yer alır, bu değerlerden yararlanılarak bina nerede ise o bölgenin depremselliğine göre bina tasarlanır. Bir (A ) binası depremselliği nispeten az bir bölgede yer alıyorsa, faylardan uzaksa o bina 1 birim kuvvete göre tasarlanır, aynı bina depremselliği nispeten fazla bir bölgede yer alıyorsa , faylara yakınsa 5 birim kuvvete göre tasarlanır. Deprem tehlike haritaları hangi binaların hangi bölgede ne kadar kuvvete göre tasarlanacağını belirten haritalardır. Bir binanın nispeten faya yakın olması depremselliğin yoğun olduğu bir bölgede olması o binanın büyük risk altında olduğunu göstermez sadece deprem tehlikesi altında olduğunu gösterir. Deprem tehlikesine göre doğru düzgün tasarlanan binanın depremde can kaybına yol açma riski çok düşüktür, ancak deprem tehlikesine göre doğru düzgün tasarlanmayan yani kurallara uyulmadan tasarlanan/inşaa edilen bir binanın depremde can kaybına yol açma riski epey yüksektir. Daha basit bir anlatımla 1 birim gibi küçük bir deprem tehlikesine sahip bir bina doğru düzgün yani kurallara uyulmadan tasarlanmışsa/inşaa edilmişse, deprem olduğunda bu binada oturanların çoğu hayatını kaybeder/kaybedebilir. Ancak 5 birim gibi büyük bir deprem tehlikesine sahip bir bina yasa ve yönetmeliklere uygun tasarlanıp inşaa edilmişse deprem olduğunda bu binada can kaybı olmaz/çok az olur. Görüleceği üzere esas olan deprem tehlikesi az olan yerden bina almak değil, nereden alınırsa alınsın riski az olan bina almak ve orada yaşamaktır. Bunun için binanın ruhsatlı olup olmadığına, kimin yaptığına, kimin projelendirdiğine, ne zaman yapıldığına, hangi yönetmeliğe uyduğuna bakmak gerekir gerekiyorsa bu konularda vatandaş teknik elemanlardan teknik destekte alabilir. Sonuç olarak bina alırken deprem tehlikesinden ziyade binanın riskine bakmak gerekir. Sadece deprem tehlike haritalarında verilen değerlerin büyük yada küçük olmasına göre konut/işyeri alınmaz.