Yakın tarihte yeni bir tebliğ yayımlanacak, şu an taslak halinde. Bu tebliğ TBDY2018 uygulama esaslarına yönelik. Önce bu tebliğ hakkında kısaca bilgi vereceğim sonrada bu tebliğ hakkında eleştiri hakkımı kullanacağım.

Tebliğ başlıca iki bölümden oluşmakta. Birinci bölümde TBDY2018’in hangi yapılarda uygulanacağı hangi yapılarda uygulanmayacağı kısaca ruhsatlandırma işlemleri ile ilgili. Yeni ruhsatlandırılacak, performans analizine sokulacak, güçlendirilecek tüm binaların TBDY2018 hükümlerine tabi olduğu belirtilmekte. Ayrıca BKS’si yani bina kullanım amacı değişecek binalar(konuttan dershaneye mesela) yani bina önem katsayısı değişecek binalar ile kat ilavesi istenilen yapıların ruhsatlandırma işlemlerinin de TBDY2018’e göre yapılacağı belirtilmekte. Bunun yanında ruhsat aldığı tarihteki hükümlerin geçerli olduğu bina türleri de bu tebliğde yer almakta. Yapı tamamlanmamış olmasına rağmen, 5 yıllık süresi dolmadan ruhsat yenilemesi yapılan yapılar, ruhsatın alındığı tarihteki hükümlere bağlı olduğu belirtilmekte. Söz konusu taslak tebliğde ruhsat alınmış ve yapı 5 yıl dolmadan tamamlanmasına rağmen 5 yıllık süre içinde ruhsat yenilemesi yapılmamış/iskan almamış (fenni mesuller var, yapı denetim var, raporlar var, beton numune sonuçları var, demir kontrollerinin yapıldığına dair belgeler var...) yapılarında süresi geçse de ruhsat yenilemesi yapılmadan direkt iskan verileceği belirtilmekte. Örneğin 2009 yılında ruhsat alınmış bir yapı 2012 de tamamlanmışsa, fenni mesuller tarafından rapor hazırlandığında, demir kontrol raporları, beton numune laboratuvar sonuçları mevcutsa ve tabi ki birebir ruhsat eki projelere uygun imal edilmişse, bugüne dek yani 2024 yılına dek hiç ruhsat yenilemesi yapılmasa da bu yapıya direkt iskan belgesi verilebilecek.

Taslak tebliğin birinci bölümü yukarıda verdiğim bilgileri barındırıyor. İkinci bölümde ise yeni yapılacak betonarme binaların tasarım kurallarıyla ilgili şartlar var. Bu bölümde yapılar ikiye ayrılmış :

Birinci gurup yapılar BYS>6 olan yapılar, yani DTS1 ve 2 de en fazla 10,50 metre yüksekliğe sahip olan yapılar yani yaklaşık en fazla 3 kat olan yapılar. Bu yapıların tasarımında perde zorunlu değil, bir denklem verilmiş bu denkleme göre düşey taşıyıcı elemanların kesit alanları kontrol ediliyor. Birinci grup bu yapılarda kolon uzun kenarı ile kısa kenarı arasındaki oran 1,5’tan büyük olamıyor(UZUN/KISA<=1,5). Yani 30/60 bir kolon yapamıyorsunuz(60/30=2) ama 60/40 kolon yapabiliyorsunuz(60/40=1,50).

Ayrıca bu grup yapılarda burulma katsayısının 1,4’ten büyük olması yasaklanmış. Birinci gurup yapılarda perde zorunluluğu olmadığından(3 kat ve daha az yapılar) genelde çerçeve elemanları ile ilgili şartlar tebliğde yer almakta. Birinci grup

yapılarda hem xx hem yy yönünde ayrı ayrı olmak üzere kaç aks varsa en az %50’ sinin boydan boya tam çerçeve olması zorunlu(en az 2 aks her halükarda).

İkinci grup yapılar ise BYS<=6 Olan yapıları kapsıyor. Yani DTS 1 ve 2 de 10,50 m den yüksek yani 4 kat ve üzeri yapıları kapsıyor. Bu yapılar için perde zorunlu ve perde enkesit alanı için bir formülde verilmiş bu formülasyon hem xx yönünde hem yy yönünde ayrı ayrı kontrol ediliyor sağlamaz ise perde oranı artırılıyor. Ayrıca bu grup yapılarda 10,50 den düşük yükseklikteki yapı kategorisinde yer alan yapılarda kullanılan diğer formülde kullanılıyor.

Bu taslak tebliğin ayrıntılı açıklamasını/hesabını aşağıda linkini vereceğim platformda izleyebilirdiniz.

Taslak tebliğin içeriği kısaca bu. 2018 yönetmeliği çıkalı epey oldu, hala birtakım değişikliklerin aceleyle tebliğle yapılması uygun bir durum değil. Bu değişikliklerin iyi düşünülmediği, analiz edilmediği anlamına geliyor. Hala deprem yönetmeliği değişikliklerimizi planlı alanlar yönetmeliğine madde koyarak, arada tebliğler yayımlayarak acele yapmamız doğru bir yaklaşım değil. Zaten verilen iki formülasyonda maalesef karışık, basitleştirilebilir. Japon ve Şili örnekleri baz alınmış bunu anlıyoruz ama üzerinde yeterince çalışılmamış. En iyi yönetmelik en kolay anlaşılan ve yoruma gerek olmayan yönetmeliklerdir. Sadeliğe basitliğe bir türlü ulaşamıyoruz maalesef. Sürekli yönetmelikte herhangi bir yol ile değişiklikler yaptığımızdan yapılara tadilat ruhsatları verilmesinde dahi zorluk yaşanıyor, çünkü ilk proje yönetmelik değişikliğine uymuyor, uymayabiliyor. Bir an önce bu zihniyetten vazgeçmemiz, işi ciddiye almamız çok düşündükten sonra karar vermemiz ve deprem yönetmeliğini üç beş kişinin eline bırakmamamız gerekir.

Taslak tebliğin açıklama linki

https://m.youtube.com/watch?v=UY4kHIWCbic

Ahmet ÇELİKKOLLU